Morfologio
Morfologia tipologio
La Mundezo estas aglutina lingvo, tial ke ĝi havas nefleksieblajn morfemojn, kiuj povas regule aglutiniĝi al radiko por formi vortojn.
Tamen, preskaŭ ĉiuj morfemoj eĉ havas sencon kiam ili estas izolitaj, tial kvazaŭe eblas uzi la Mundezon kiel analiza lingvo, se oni konsideras ke la gramatikaj finaĵoj estas parto de la radiko.
“Mia filo ege grandiĝas” :
mea ide gualtisi (Mia filo grandiĝegas) = ide a me guo isi alta (Filo de mi ege iĝas granda)
Kunmetado
En la Mundezo, oni povas facile krei novajn vortojn kunmetante radikojn inter ili. La radiko estas la vorta parto, kiu antaŭas la gramatikan finaĵon. Ekzemple, la radiko de buke (libro) estas buk-, la -e estante la substantiva finaĵo.
La Mundezo estas kerno-lasta lingvo. Alivorte, la ĉefelemento (kiu donas la ĝeneralan signifon) malantaŭas la precizigan antaŭelementon (kiu precizigas la ĝeneralan signifon). Estas tiel por la fraza vortordo kiel por la vorta kunmetado.
Ekzemploj
El la radiko anar.e (grupo) kaj of.e (laboro), oni povas krei:
anarofe (anar–of.e) = gruplaboro
ofanare (of–anar.e) = laborgrupo
Anaptikso
Eblas prononci svarabaktan (skribendan) ‑O‑ aū (neskribendan) /ə/ (ŝvao) se oni ne kapablas prononci konsonantan grupon, precipe pro leksika kunmetado; samkiel en Esperanto akvofalo. Ekzemple: demokrate (demokratio), sub/ə/bode (subgrundo)
La svarabakto estas nedeviga kaj do dependas de la malfacileco, kiun havas la parolanto por flue prononci la konsonantan grupon formita per la kunmetado de radikoj.
Afiksoj
Jen listo de radikoj komune uzataj kiel afiksoj. La prefiksoj estas difinantoj, kaj la sufiksoj estas difinatoj (ĉefa radiko):
Prefiksoj
| Prefikso | Signifo | Ekzemplo |
| ba– | Vireco; vir- | te (homo) ➜ bate (virhomo, homiĉo) |
| de– | Maleco; mal- | fisa (facila) ➜ defisa (malfacila) |
| dis– | Diseco; dis- | davi (doni) ➜ disdavi (disdoni) |
| dur– | Durativo; -ad- | pele (parolo, diro) ➜ durpele (parolado) |
| eks– | Ekseco; eks- | game (edzo) ➜ eksgame (eksedzo) |
| gam– | bo- | pe (gepatro) ➜ gampe (bopatro) |
| gu– | Aŭgmentativa; -eg- | bona (bona) ➜ gubona (bonega) |
| hu– | Pejorativo; -aĉ- | wawe (hundo) ➜ huwawe (hundaĉo) |
| ko– | Reciprokeco, unu la alian; inter- | peli (paroli) ➜ kopeli (konversacii, interparoli) |
| ma– | Ineco; -in- | kwale (ĉevalo) ➜ makwale (ĉevalino) |
| nal– | Transeco; trans- | iti (iri) ➜ naliti (transiri) |
| per– | Traeco; tra- | iti (iri) ➜ periti (trairi) |
| pos– | Posteco, malantaŭeco; post- | die (tago) ➜ posdie (morgaŭo, posta tago) |
| pre– | Antaŭeco, pra- | die (tago) ➜ predio (hieraŭ) |
| re– | Reeco; re- | yugi (ludi) ➜ reyugi (reludi) |
| ri– | opozicio, inverso; retro- | iti (iri) ➜ riite (reveno, reiro, returniro) |
| sam– | Sameco | meni (pensi, opinii) ➜ sammeni (konsenti, samopinii) |
| su– | Refleksivo; sin, mem | morife (mortigo) ➜ sumorife (sinmortigo, memmortigo) |
| tci– | Diminutivo; -et- | baste (bastono) ➜ tcibaste (bastoneto) |
| uper– | Pretereco; preter- | iti (iri) ➜ uperiti (preteriri) |
| wan– | Miseco; mis- | mentcese (kompreno) ➜ wanmentcese (miskompreno) |
| za– | Neduuma sekso | te (homo) ➜ zate (kviro, neduuma homo, homipo) |
Sufiksoj
| Sufikso | Signifo | Ekzemplo |
| –abl– | Kapablo, povo | pagi (pagi) ➜ pagabla (solventa) |
| –ad– | Maniero | kitci (skribi) ➜ kitcade (skribmaniero) |
| –an– | Persono, ulo, ano, isto | partite (partio) ➜ partitane (partiano) |
| –at– | Ago; -ado | meni (pensi) ➜ menate (pensado) |
| –ar– | Kolektivo; -ar- | obe (arbo) ➜ obare (arbaro) |
| –arkan– | Estro; -estr- | site (urbo) ➜ sitarkane (urbestro) |
| –ebl– | Ebleco; -ebl- | mentcesi (kompreni) ➜ mentcesebla (komprenebla) |
| –en– | Lokativo; -ej- | guli (trinki) ➜ gulene (drinkejo) |
| –er– | Ujo, ingo; planto el kiu devenas tia floro aŭ tia frukto |
ace (cindro) ➜ acere (cindrujo) |
| –es– | ekeco; ek- ek + infinitivo |
avi (havi) ➜ avesi (ekhavi, akiri) |
| –et– | Eco | doste (amiko) ➜ dostete (amikeco) |
| –ey– | Aĵo | nyami (manĝi) ➜ nyameye (manĝaĵo) |
| –ibl– | Indeco, merito | vermeni (kredi) ➜ vermenibla (kredinda) |
| –id– | Ido | myawe (kat) ➜ myawide (katido) |
| –if– | Kaŭzativo; -ig- | warma (varma) ➜ warmifi (varmigi) |
| –il– | ilo | yugi (ludi) ➜ yugile (ludilo) |
| –ir– | Aparato; maŝino/td> | fufe (blovo, vento) ➜ fufire (ventolilo) |
| –is– | Malkaŭzativo; -iĝ- | api (malfermi) ➜ apisi (malfermiĝi) |
| –ism– | Ismo | senarke (anarchie) ➜ senarkisme (anarĥiismo) |
| –iv– | Emo; -em- | fobi (timi) ➜ fobiva (timema) |
| –om– | Kvanto | luce (lumo) ➜ lucome (heleco) |
| –os– | Tempo, momento | nera (proksima) ➜ neroso (baldaŭ) |
| –un– | Unueco; -er-, -on- | cere (hararo) ➜ cerune (haro) |
| –up– | Oblo | ter (tri) ➜ terupe (trioblo) |
| –us– | Plena | nube (nubo) ➜ nubusa (nuboplena) |